Co zrobić, gdy prokuratura żąda zabezpieczenia kryptowalut?

Konferencja ETHLegal x PKO BP to jedno z najważniejszych wydarzeń, na którym prawnicy, naukowcy oraz praktycy branży Web3 spotykają się, aby omówić najnowsze trendy i wyzwania związane z technologią blockchain. W trakcie ostatniego spotkania, adwokat Paulina Rzeszut, Dyrektor Instytutu Legal Tech przy Naczelnej Radzie Adwokackiej, podzieliła się wiedzą na temat zabezpieczania kryptoaktywów w postępowaniu karnym, co stanowi jeden z kluczowych tematów w obszarze prawnym związanym z nowymi technologiami.

Jeśli interesują Cię szczegóły tej prezentacji, zachęcam do obejrzenia wideo z całego wystąpienia poniżej. Prezentacja została zarejestrowana podczas konferencji ETHLegal x PKO BP, która odbyła się 7 września 2024 roku.

W tym artykule dowiesz się, jak wygląda procedura zabezpieczania kryptoaktywów w polskim postępowaniu karnym, jakie narzędzia są dostępne dla organów ścigania oraz jakie wyzwania stoją przed prokuraturą i sądami w związku z dynamicznym rynkiem kryptowalut.

Procedura zabezpieczania kryptoaktywów w postępowaniu karnym

Podczas swojego wystąpienia adwokat Paulina Rzeszut szczegółowo omówiła kwestie zabezpieczania kryptoaktywów, odwołując się do przepisów kodeksu karnego oraz kodeksu postępowania karnego. Zwróciła uwagę, że mimo iż w polskim kodeksie karnym nie znajdziemy bezpośrednich odniesień do takich pojęć jak „kryptowaluta” czy „kryptoaktywo”, to istnieją przepisy umożliwiające ich zabezpieczenie. Kluczowe w tym kontekście jest rozumienie kryptoaktywów jako mienia, które podlega ochronie zgodnie z przepisami prawa.

Prelegentka zaznaczyła, że procedura zabezpieczenia kryptoaktywów odgrywa fundamentalną rolę, zwłaszcza gdy w grę wchodzi naruszenie przepisów prawa dotyczących przestępstw gospodarczych czy finansowych. Kodeks karny pozwala na zabezpieczenie takich aktywów na poczet przyszłych grzywien, świadczeń pieniężnych czy innych środków kompresacyjnych.

Tu nie chodzi o przesądzanie winy naszego klienta, ale o to, żeby zabezpieczyć pokrzywdzonego oraz interesy Skarbu Państwa

Sposoby zabezpieczenia kryptoaktywów przez organy ścigania

W trakcie prezentacji Paulina Rzeszut przedstawiła różne metody, którymi posługują się organy ścigania w celu zabezpieczenia kryptoaktywów. Najbardziej podstawową z nich jest dobrowolne wydanie aktywów przez oskarżonego. Często jednak zdarza się, że nie jest to możliwe, wówczas organy mogą skorzystać z mechanizmów takich jak bezpośrednie zabezpieczenie przez giełdy kryptowalut czy międzynarodowe przepisy pozwalające na współpracę z zagranicznymi instytucjami.

Wbrew powszechnemu przekonaniu, organy ścigania mają narzędzia, które pozwalają na skuteczne zabezpieczenie kryptoaktywów, nawet gdy właściciel twierdzi, że są one niemożliwe do zidentyfikowania. Przykładem może być artykuł 236a kodeksu postępowania karnego, który umożliwia przeszukanie i zabezpieczenie urządzeń informatycznych, na których mogą być przechowywane kryptoaktywa

Rola biegłych i specjalistów w zabezpieczaniu kryptoaktywów

Paulina Rzeszut zwróciła również uwagę na coraz większą rolę biegłych i specjalistów z zakresu cyberbezpieczeństwa, którzy wspierają organy ścigania w zabezpieczaniu kryptoaktywów.

Funkcjonariusze oraz prokuratorzy są coraz lepiej przygotowani, aby radzić sobie z zasobami cyfrowymi, co znacząco zwiększa skuteczność działań w tej materii

Wskazała na przykład, że specjaliści potrafią zidentyfikować ciągi liczbowe, które mogą być kluczowe w identyfikacji portfeli kryptowalutowych.

Jednym z największych wyzwań dla organów ścigania jest fakt, że osoby posługujące się kryptoaktywami często próbują ukryć swoje zasoby cyfrowe, co wymaga nie tylko zaawansowanej wiedzy technologicznej, ale również współpracy międzynarodowej w celu zidentyfikowania takich aktywów.

Wyzwania związane z wartością rynkową kryptoaktywów

Jednym z najbardziej złożonych zagadnień poruszonych podczas prezentacji była kwestia zmienności wartości rynkowej kryptoaktywów. Prokuratura, posiadając zabezpieczone kryptoaktywa, musi podejmować decyzje o ich szybkiej sprzedaży, aby uniknąć strat związanych ze spadkami ich wartości. Rzeszut zwróciła uwagę na fakt, że organy ścigania nie mają obowiązku pomnażania wartości zabezpieczonych aktywów, a jedynie ich zabezpieczenia.

Rynek jest dynamiczny, dlatego w zaleceniach podkreślono, aby sprzedaż odbywała się po cenie rynkowej, a nie czekano na lepsze momenty, gdyż może to być zbyt ryzykowne

Podsumowanie

Prezentacja adwokat Pauliny Rzeszut podczas konferencji ETHLegal x PKO BP pokazała, jak złożony i dynamiczny jest proces zabezpieczania kryptoaktywów w postępowaniu karnym. Pomimo braku bezpośrednich odniesień do kryptowalut w kodeksie karnym, polskie przepisy umożliwiają skuteczne ich zabezpieczanie i ochronę. Prelegentka zwróciła również uwagę na rolę technologii oraz specjalistów z zakresu cyberbezpieczeństwa, którzy wspierają organy ścigania w tej trudnej materii.